ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ E΄ ΚΥΡΙΑΚΗΝ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ Ἅγ. Ἰουστίνου Πόποβιτς

 Ἰδού ἡ πέμπτη Κυριακή τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ Κυριακή [πού σφραγίζει τήν ἑβδομάδα] τῶν μεγάλων ἀγρυπνιῶν καί τῶν μεγάλων ἀσκήσεων, τήν ἑβδομάδα τῶν μεγάλων θρήνων καί ἀναστεναγμῶν, ἡ Κυριακή τῆς πιό μεγάλης μεταξύ τῶν ἁγίων γυναικῶν Ἁγίας, τῆς ὁσίας μητρός ἡμῶν Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας…

Σαράντα ἑπτά χρόνια ἔκανε στήν ἔρημο, καί ὁ Κύριος τῆς ἔδωσε ἐκεῖνο πού σπάνια δίνει σέ κάποιον ἀπό τούς Ἁγίους. Χρόνια ὁλόκληρα δέν γεύθηκε ψωμί καί νερό. Στήν ἐρώτησι τοῦ ἀββᾶ Ζωσιμᾶ ἐκείνη ἀπάντησε: «Οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος» (Ματθ. δ΄ 4). Ὁ Κύριος τήν ἔτρεφε μέ ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο καί τήν ὡδηγοῦσε στήν ἐρημητική ζωή, στούς ἐρημητικούς της ἀγῶνες. Καί ποιό ἦταν τό ἀποτέλεσμα; Ἡ Ἁγία μετέτρεψε τήν κόλασί της σέ παράδεισο!

Νίκησε τόν διάβολο καί ἀνέβηκε ψηλά στόν Θεό! Πῶς, μέ τί; Μέ τήν νηστεία καί τήν προσευχή, μέ νηστεία καί προσευχή! Διότι ἡ νηστεία, ἡ νηστεία μαζί μέ τήν προσευχή, εἶναι δύναμις πού νικᾶ τά πάντα. Ἕνας θαυμάσιος ὕμνος τῆς Μεγ. Τεσσαρακοστῆς λέγει: «ἀκολουθήσωμεν τῷ διά νηστείας ἡμῖν, τήν κατά τοῦ διαβόλου νίκην ὑποδείξαντι, Σωτῆρι τῶν ψυχῶν ἡμῶν». Μέ τήν νηστεία μᾶς ἔδειξε τήν νίκη κατά τοῦ διαβόλου… Δέν ὑπάρχει ἄλλο ὅπλο, δέν ὑπάρχει ἄλλο μέσον. Νηστεία! Ἰδού τό μέσον γιά νά νικήσῃς τόν διάβολο, τόν κάθε διάβολο. Παράδειγμα νίκης, ἡ ἁγία Μαρία ἡ Αἰγυπτία.
 

 

Η κλειστή πόρτα τῆς ψυχῆς μας Metr. ΑΝΤΗΟΝΥ ΒLΟΟΜ

 Καθώς ἡ πορεία μας στή Μεγάλη Τεσσαρακοστή μᾶς ὁδηγεῖ ἀπό δόξης εἰς δόξαν, γιά νά φθάσουμε βῆμα βῆμα νά ἀντικρύσουμε τήν ὑπέρτατη δόξα τῆς ᾿Εσταυρωμένης Θείας ᾿Αγάπης, τῆς θυσιαστικῆς ἀγάπης τῆς ῾Αγίας Τριάδος, τιμοῦμε σήμερα τή μνήμη τῆς ῾Οσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας.

῾Η ῾Οσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία ἦταν μία ἁμαρτωλή, μία γυναίκα τῆς ὁποίας ἡ ἁμαρτωλότητα ἦταν γνωστή σέ ὅλους καί ὄχι μόνο στόν Θεό· ἴσως τή μικρότερη ἐπίγνωση αὐτῆς τῆς ἁμαρτωλότητας νά τήν εἶχε ἡ ἴδια, καθώς ἡ ἁμαρτία ἦταν ἡ ζωή της. Καί ὅμως, θέλησε κάποια μέρα νά προσκυνήσει τήν εἰκόνα τῆς Θεοτόκου σέ μία ἐκκλησία.

Τό ὑπέρτατο κάλλος τῆς Μητέρας τοῦ Θεοῦ ἔφθασε στήν καρδιά της καί τήν ἄγγιξε. ῞Οταν ὅμως ἔφθασε στήν πύλη τῆς ἐκκλησίας ἐκείνης, μιά δύναμη τήν ἐμπόδιζε νά διαβεῖ τό κατώφλι. ῾Ο Τελώνης δέν εἶχε ἐμποδιστεῖ νά σταθεῖ ἐκεῖ, ἐπειδή ἡ καρδιά του ἦταν συντετριμμένη· ἡ Μαρία ἡ Αἰγυπτία δέν εἶχε συντετριμμένη καρδιά καί ἡ εἴσοδος στόν Ναό ἦταν ἀπαγορευμένη γι’ αὐτήν.

Στεκόταν λοιπόν ἐκεῖ καί ἔνιωθε ὅτι ἡ κατάστασή της ἦταν ἀσύμβατη μέ τήν ἁγιότητα τῆς Παρουσίας τοῦ Θεοῦ καί τῆς Θεοτόκου, πού εἶναι ὅ,τι ἱερότερο ὑπάρχει στή γῆ καί στόν οὐρανό. ῾Η ἐμπειρία αὐτή τή συγκλόνισε τόσο βαθιά, ὥστε ἐγκατέλειψε ὅλα αὐτά πού ἦταν ταυτισμένα μέ τήν ὕπαρξή της, ἀποσύρθηκε στήν ἔρημο καί μέ μία ἄσκηση πού τά λειτουργικά μας βιβλία χαρακτηρίζουν ὡς «ἀκραία» ἀγωνίστηκε νά νικήσει τή σάρκα της, τήν ψυχή της, τίς ἀναμνήσεις της· ὅ,τι ἦταν ἁμαρτία, ἀλλά καί καθετί πού θά μποροῦσε νά τήν ὁδηγήσει μακριά ἀπό τόν Θεό. Καί ξέρουμε τώρα πόσο ἔνδοξη ὑπῆρξε ἡ ζωή της, τί ἄνθρωπος ἔγινε.
 

 

Η οσία Μαρία η Αιγυπτία Γεώργιος Δορμπαράκης (Κυριακή Ε΄ Νηστειών)

 (Κυριακή Ε΄ Νηστειών)

Η Ε´ Κυριακή των Νηστειών συνιστά την απαρχή της τελευταίας εβδομάδας της Μ. Σαρακοστής. Το ερχόμενο Σάββατο, του αγ. Λαζάρου, σημαίνει τη λήξη της αγίας αυτής περιόδου, που θεωρείται μάλιστα τύπος όλης της ζωής του Χριστιανού, με την έννοια ότι αυτά που καλούμαστε να ζήσουμε ιδιαιτέρως τη Σαρακοστή -την πιο έντονη προσευχή, την πιο συνεπή νηστεία, την πιο βαθειά μετάνοια, τη μεγαλύτερη αγάπη κι ελεημοσύνη- αυτά θα πρέπει να προσδιορίζουν και την κάθε ημέρα της ζωής μας. Μη ξεχνάμε ότι «παράγει το σχήμα του κόσμου τούτου» (απ. Παύλος) και το πιο ουσιώδες έτσι για τον άνθρωπο είναι η στροφή προς τον Θεό και η εν θερμή αγάπη κοινωνία μαζί Του. Τα λόγια του αγίου γέροντα π. Παϊσίου εν προκειμένω είναι αφυπνιστικά:
«Όλη η ζωή μου είναι μια Σαρακοστή»! Αυτήν την τελευταία λοιπόν εβδομάδα η Εκκλησία μας μάς κτυπά για ύστατη φορά το «καμπανάκι» της σωτηρίας μας. Μας καλεί, έστω και τώρα, έστω και την τελευταία στιγμή, να μετανοήσουμε. Να μην πούμε ότι «τώρα πια πέρασε ο καιρός, δεν γίνεται τίποτε»! Και το κάνει αυτό η Εκκλησία προβάλλοντας ένα πρόσωπο που βίωσε συγκλονιστικά τη μετάνοια και γι’ αυτό θεωρείται πρότυπο μετανοίας: την οσία Μαρία την Αιγυπτία! Με τα ίδια λόγια μάλιστα του συναξαρίου της ημέρας: «Ἐτάχθη ἡ μνήμη τῆς ὁσίας Μαρίας σήμερον, ἐγγίζοντος ἤδη τοῦ τέλους τῆς ἁγίας Τεσσαρακοστῆς, πρός διέγερσιν τῶν ραθύμων καί ἁμαρτωλῶν εἰς μετάνοιαν, ἐχόντων ὑπόδειγμα τήν ἑορταζομένην ἁγίαν».
 

 

Ἡ Ὁσία Μαρία καὶ ἡ ἀπάθεια π. Βασίλειος Καλλιακμάνης

 α) Τὴν Ε΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν τιμᾶται ἡ Ὁσία Μαρία Αἰγυπτία, ἡ ὁποία κοιμήθηκε εἰρηνικὰ τὴν 1η Ἀπριλίου.

Τὸ διδακτικότατο καὶ θαυμαστὸ βίο της, ποὺ ἔγινε προσφιλὲς ἀνάγνωσμα ὄχι μόνο τῶν μοναχῶν ἀλλὰ καὶ ὅλων τῶν χριστιανῶν, διέσωσε ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος Πατριάρχης Ἱεροσολύμων. Καὶ προβάλλεται ἡ ὁσία Μαρία ὡς πρότυπο ἀλλὰ καὶ ἔμπρακτος καρπὸς ἀσκήσεως.

Ἐκεῖνος ποὺ εἰσέρχεται στὸ στάδιο τοῦ πνευματικοῦ ἀγώνα μὲ φιλοτιμία, ἰσχυρὴ βούληση καὶ εἰλικρινῆ μετάνοια γιὰ τὸν πρότερο ἔκλυτο καὶ βορβορώδη βίο δέχεται πλούσια τὴ θεία χάρη. Φθάνει στὴ χαρισματικὴ ἀπάθεια.

β) Γράφεται στὸ Συναξαριστή: «Ἡ Ὁσία Μαρία ἦταν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ζήσασα δὲ πρότερον μὲ ἀκολασίαν, χρόνους δεκαεπτά, ὕστερον ἔδωκε τὸν ἑαυτόν της ἡ μακαρία εἰς ἄσκησιν καὶ ἀρετήν… Καὶ τόσον πολλὰ ὑψώθη διὰ μέσου της ἀπαθείας, ὥστε ὁπού ἐπεριπάτει ἐπάνω εἰς τὰ νερὰ καὶ τοὺς ποταμούς, χωρὶς νὰ καταβυθίζεται…

Εἰς τὴν ἔρημον ἔζησεν ἡ τρισολβία χρόνους τεσσαρακονταεπτά, χωρὶς νὰ ἰδῆ ἄνθρωπον, μόνον δὲ τὸν Θεὸν εἶχε θεατήν της. Καὶ τόσον ἠγωνίσθη, ὥστε… ἀπόκτησε μίαν ζωὴν ἐπὶ γῆς, ἀγγελικὴν τε καὶ ὑπὲρ ἄνθρωπον».

 

Λόγος εις την Ε΄ Κυριακή των Νηστειών περί του φόβου του Θεού Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Κριμαίας

 Την πέμπτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής η αγία μας Εκκλησία τιμά την μνήμη της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Ο βίος της πραγματικά θαυμαστός σας είναι γνωστός διότι κάθε χρόνο την ημέρα αυτή αυτός διηγείται στις εκκλησίες. Θα τον περιγράψω όμως ξανά με λίγα λόγια για να θυμηθείτε την ασυνήθιστη και ανεπανάληπτη ζωή αυτής της αγίας.

Αυτή ήταν πολύ όμορφη γυναίκα, ζούσε στην πόλη της Αιγύπτου Αλεξάνδρεια και περνούσε τη ζωή της μέσα σε ασωτία. Μια μέρα όταν περπατούσε στην παραλία είδε ένα καράβι με πολλούς χριστιανούς που ήταν έτοιμο να αποπλεύσει προς τα Ιεροσόλυμα για την εορτή της Υψώσεως του τιμίου Σταυρού. Της ήρθε η σκέψη να πάει και αυτή μία βόλτα στην Ιερουσαλήμ.

Το ταξίδι τελείωσε και η Μαρία μαζί με τους προσκυνητές πλησίασε τις πύλες του ιερού ναού. Από τότε άρχισε μία σειρά θαυμαστών γεγονότων με τα οποία ο Κύριος, που γνώριζε τα βάθος της καρδιάς της, διέκοψε τον άσωτο βίο της και την έστρεψε στην οδό της μετανοίας. Ήταν τόσο βαθιά η μετάνοιά της και τόσο ασυνήθιστη που δεν βρίσκουμε ένα άλλο τέτοιο παράδειγμα στους βίους των αγίων.

Ας σταθούμε και εμείς μαζί με την αγία Μαρία στην πύλη του ναού. Βλέπουμε τώρα την καρδιά της που κυριεύτηκε από το φόβο του Θεού, όταν κατάλαβε πως δεν μπορεί, κατά την κρίση του Θεού, να μπει μαζί με τους άλλους στην εκκλησία. Αυτή και μόνο αυτή είναι ανάξια να μπει μέσα, ενώ όλοι οι άλλοι μπαίνουν ελεύθερα. Αυτήν την εμποδίζει μια αόρατη δύναμη. Όταν συνειδητοποίησε την τραγική της κατάσταση άναψε στην ψυχή της μία δυνατή φλόγα του φόβου του Θεού. Ταράχθηκε από το φόβο που ένιωσε μπροστά στον Πανάγιο, Πάνσοφο, Παντοδύναμο και Δίκαιο Θεό.
 

 

Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος και η Δ’ Κυριακή των Νηστειών († Αρχ. Γεώργιος Καψάνης, Προηγούμενος Ι. Μ. Γρηγορίου Αγίου Όρους)

 Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, τον οποίο σήμερα η Εκκλησία μας ιδιαιτέρως τιμά, είναι ένα πολύτιμο δώρο του Θεού στην Εκκλησία μας, διότι μας άφησε πολύτιμη παρακαταθήκη, την Κλίμακα, με την οποία μας διδάσκει δύο σπουδαία πράγματα.

Πρώτον, η πρόοδος στην πνευματική ζωή πρέπει να γίνεται μετ’ επιστήμης, όχι χωρίς πρόγραμμα, όχι πρόχειρα, όχι χωρίς συνέπεια, αλλά με προσοχή και με προσπάθεια ν’ αγωνιστεί κανείς να αποτινάξει από επάνω του τα πάθη και να οικειωθεί τις αρετές.

Και το δεύτερον, σ’ αυτόν τον αγώνα δεν μπορεί κανείς να φθάσει από την μια στιγμή στην άλλη στην τελειότητα, αλλά πρέπει με βαθμίδες να ανεβαίνει τις αρετές, να τις επιδιώκει, να τις επιθυμεί, να προσεύχεται γι’ αυτές ωσότου φθάσει στην υψίστη αρετή, που είναι η αγάπη.

Και ο άγιος Ιωάννης μάς αναφέρει 30 σκαλοπάτια στην κλίμακα των αρετών, τα οποία πρέπει ο αγωνιζόμενος μοναχός και χριστιανός να τα ανεβεί.

Είναι ένα μήνυμα σημαντικό όχι μόνο για τους μοναχούς, αλλά και για τους εν τω κόσμω αγωνιζομένους χριστιανούς, ότι δεν πρέπει να ξεχνάμε, παρασυρόμενοι από τις βιοτικές μέριμνες, ότι κύριος σκοπός της ζωής μας, είναι η τελείωσή μας. Είναι η ένωσή μας με τον Θεό. Είναι η κάθαρσή μας από τα πάθη. Είναι ο αγώνας ο πνευματικός. Κι αυτός πρέπει να γίνεται, όπως είπα, με συνέπεια, με αγώνα καθημερινό, με πόθο Θεού.
 

 

Περὶ τοῦ χαροποιοῦ πένθους Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης, τῆς Κλίμακος

 ΤΟ ΚΑΤΑ ΘΕΟΝ πένθος εἶναι ἡ σκυθρωπότητα τῆς ψυχῆς, ἡ διάθεσις τῆς πονεμένης καρδιᾶς, ἡ ὁποία δὲν παύει νὰ ζητῆ μὲ πάθος ἐκεῖνο γιὰ τὸ ὁποῖο εἶναι διψασμένη. Καὶ ὅσο δὲν τὸ κατορθώνει, τόσο περισσότερο κοπιάζει καὶ τὸ κυνηγᾶ καὶ τρέχει πίσω του μὲ ὀδυνηρὸ κλάμα.

2. Ἂς τὸ χαρακτηρίσωμε καὶ ἔτσι: Πένθος εἶναι ἕνα χρυσὸ καρφὶ τῆς ψυχῆς. Τὸ καρφὶ αὐτὸ ἀπογυμνώθηκε ἀπὸ κάθε γήϊνη προσήλωσι καὶ σχέσι, καὶ καρφώθηκε ἀπὸ τὴν εὐλογημένη λύπη (στὴν πόρτα) τῆς καρδιᾶς γιὰ νὰ τὴν φρουρῆ.

3. Κατάνυξις εἶναι ἕνας συνεχὴς βασανισμὸς τῆς συνειδήσεως, ὁ ὁποῖος μὲ τὴν νοερὰ ἐξομολόγησι κατορθώνει νὰ δροσίζη τὴν φλογισμένη καρδιά.

4. Ἐξομολόγησις σημαίνει τὸ νὰ λησμονοῦμε τὴν ἴδια τὴν φύσι μας. Κάποιος ἐξ αἰτίας της «ἐλησμονοῦσε ἀκόμη νὰ φάγη τὸν ἄρτο του» (Ψαλμ. ρα´ 5).

5. Μετάνοια εἶναι τὸ νὰ στερηθῆς κάθε σωματικὴ παρηγορία, χωρὶς καθόλου νὰ λυπηθῆς.
 

 

ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ Δ΄ ΚΥΡΙΑΚΗΝ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ Ἅγ. Ἰουστίνου Πόποβιτς

 Γιατί ἡ Ἐκκλησία τοποθετεῖ αὐτόν τόν Ἅγιο στό μέσον τῆς νηστείας, ὡσάν τήν πιό ἅγια εἰκόνα, ὥστε νά ἀτενίζουν ὅλοι σέ Αὐτόν;

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος. Ποιός εἶναι αὐτός; Εἶναι ὁ ἄνθρωπος πού ἐβίωσε καί ἔγραψε τήν Κλίμακα τοῦ Παραδείσου, πού ἐβίωσε τήν ἀνάβασι τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν κόλασι μέχρι τόν Οὐρανό, μέχρι τόν Παράδεισο. Αὐτός ἐβίωσε τήν κλίμακα ἀπό τήν γῆ μέχρι τόν Οὐρανό, τήν κλίμακα πού ἐκτείνεται ἀπό τόν πυθμένα τῆς κολάσεως τοῦ ἀνθρώπου μέχρι τήν κορυφή τοῦ παραδείσου.

Ἐβίωσε καί ἔγραψε. Ἄνθρωπος πολύ μορφωμένος, πολύ σπουδαγμένος. Ἄνθρωπος πού ὡδήγησε τήν ψυχή του εἰς τάς ὁδούς τοῦ Χριστοῦ, πού τήν ὡδήγησε ὁλόκληρη ἀπό τήν κόλασι στόν παράδεισο, ἀπό τόν διάβολο στόν Θεό, ἀπό τήν ἁμαρτία στήν ἀναμαρτησία, καί πού θεόσοφα μᾶς περιέγραψε ὅλη αὐτή τήν πορεία, τί δηλαδή βιώνει ὁ ἄνθρωπος πολεμώντας μέ τόν κάθε διάβολο πού βρίσκεται πίσω ἀπό τήν ἁμαρτία. Μέ τήν ἁμαρτία μᾶς πολεμάει ὁ διάβολος, καί μένα καί σένα, ἀδελφέ μου καί ἀδελφή μου. Σέ πολεμάει μέ κάθε ἁμαρτία.

Μήν ἀπατᾶσαι, μή νομίζῃς πώς κάποια μικρή καί ἀσθενής δύναμις σοῦ ἐπιτίθεται. Ὄχι! Αὐτός σοῦ ἐπιτίθεται! Ἀκόμη κι’ ἄν εἶναι ἕνας ρυπαρός λογισμός, μόνο λογισμός, γνώριζε ὅτι αὐτός ὁρμᾶ κατεπάνω σου. Λογισμός ὑπερηφανείας, κακῆς ἐπιθυμίας, φιλαργυρίας,… ἕνα ἀναρίθμητο πλῆθος λογισμῶν ἔρχεται κατεπάνω σου ἀπό ὅλες τίς πλευρές. Καί σύ, τί εἶσαι ἐσύ; Ὤ, Κλίμακα τοῦ Παραδείσου! Πῶς, πάτερ Ἰωάννη, μπόρεσες νά στήσῃς αὐτή τήν κλίμακα τοῦ Παραδείσου ἀνάμεσα στήν γῆ καί στόν Οὐρανό;